Qida ilə ahəngdar münasibətlər, əks cinslə münasibətlər kimi çox zövq gətirə bilər. Amma siz hər şeyi düzgün mü edirsiniz? Sizi heyran edəcək qida ilə əlaqə haqqda 10 fakt hazırladıq.

 

1. Dadı inkişaf etdirin

Əsas 5 dad mövcuddur: şirin, duzlu, turş, acı və umami. Hamımız bir-birimizdən dad resepterlərinin sayına və həssaslığına görə və buna görə də ləzzəti qavramaq qabiliyyətinə görə fərqlənirik. Dadı daha çox hiss edənlər, az yeyirlər və yemək seçimində daha diqqətlidirlər, az spirtli içkilərdən istifadə edirlər və orta hesabla az çəkidədirlər.

 

2. Su işgəncələri ləğv edilir

Dərini sağlam və nəmləndirilmiş saxlamaq üçün gündə ən azı 8 stəkan su içmək lazımdır mı? Ronni Volf, Qüds şəhərindəki Yahudi universitetinin dermatoloqu və həmkarları bu mövzuda araşdırmalar apardı lakin, bu tövsiyyənin heç bir elmi sübutun tapmadı. Yetkin və sağlam bir insanda suyun miqdarı hormonlar və susuzluluq mexanizminin köməyi ilə hipotalamus tərəfindən tənzimlənir. Özünüzə qarşı zorakılıqla məşğul olmağa dəyməz: istədiyiniz qədər için.

 

3. Trans yağlardan uzaq olun

Az miqdarda trans yağlar (yağ turşularının trans izomerləri) təbii olaraq süddə, mal əti və quzuda mövcuddur, lakin müasir insan onların əksəriyyətini sənaye qidalarından gizli yağlar şəklində əldə edilir: onlar hazır un məmulatlarının tərkibində, çipslər, quruçörəklərdə (suxari), dondurulmuş yeməklərdə, səhər yeməyi üçün lopalarda, şokolad içlərində və demək olar ki bütün şokoladlı konfetlərdə, bəzi süd məhsullarında, kolbasalarda və s. məhsullarda mövcuddur. ÜST trans yağ qəbulunu minimuma endirməyi tövsiyə edir, beş Avropa ölkəsində onlar qanunsuzdur. Etiketləri diqqətlə oxuyun! “Bitki mənşəli yağ”, “qismən hidrogenləşdirilmiş bitki yağı”, “kulinariya yağı” kimi yazılar görəndə həmin məhsulu dərhal  geri qoyun. Yeməkdə həddindən artıq trans yağların olması metabolik və ürək-damar xəstəlikləri riskini artırır.

 

4. Detoksu unudun

Qaraciyər bir kilo yarım bənzərsiz çoxməsələli, bir neçə yüz fərqli funksiyanı yerinə yetirir. Onun hüceyrələrində zülallar sintez olunur, karbohidratlar, vitaminlər və dəmir saxlanılır. Qaraciyər zəhərləri zərərsizləşdirir – təkcə xaricdən gələnləri deyil, bədəndə olanları da. Buna görə xüsusi prosedurlardan və ya detoks məhsullarından istifadə edərək “qaraciyəri təmizləmək” çağırışları tamamilə mənasızdır. Qaraciyər şüurlu iştirakımız olmadan toksinləri zərərsizləşdirir və onları çıxarmaq üçün hələ bağırsaqlarımız, böyrəklərimiz, dərimiz və ağ ciyərlərimiz də var. Əsl detoks istəyirsiniz?

 

5. Yemək vasitəsilə isinin

Spirtli içkilərin bədəni isitməsi fikri qəbul edilən faktdır. Əslində dəridə qan dövranını tezləşdirir, buna görə də insana elə gəlir ki, daha isti oldu. Bu halda bədən daha da soyuyur. İsinmək üçün yemək, içməkdən daha yaxşıdır. Yeməyin həzminə və udulmasına da həmçinin enerji sərf edirik. Yeməyin termal təsiri gündəlik enerji istehlakının təxminən 10% -ni təşkil edir.

 

6. Vitaminləri unudmayın

Dəniz donuzları, hind yarasaları və bəzi primatlarla nə ortaq cəhətimiz olduğunu bilirsinizmi? Özümüzdə askorbin turşusu sintez edə bilmirik. Bir çox heyvan qlükozadan C vitamini çıxarır, buna görə naringi və tutma kələm almaq məcburiyyətində deyil. Kifayət qədər C vitamini sağlamlıq üçün vacibdir, lakin vitaminlərin çoxluğu sağlamlığı artırmır. Gündə iki və ya daha çox qram dozada vitamin C, karbohidratlara normal insulin reaksiyasına mane ola bilər, urolitik xəstəliklərə meylli insanlarda böyrək daşlarının riskini artırır.

 

7. Dietlər həmişə təsirli olmur

Bədənimiz hər şeyi idarə etməyi sevir. Onun temperaturu, qanda qlükoza, turşu-qələvi balansı daim və çox möhkəm saxlanılır. Eyni şəkildə, hipotalamusun və hormonların köməyi ilə bədən çəkisini tənzimləyir, enerji istehlakının artması və ya azalması istiqamətində maddələr mübadiləsini dəyişir. Hər birimiz üçün bədənimizin yaşadığı və işlədiyi quraşdırılmış çəki (set point) və yağ ehtiyatının həcmi (qlamur standartlara uyğun olması mütləq deyil) xarakterikdir. Xroniki kökəlmə zamanı və oturaq bir həyatın təsiri altında ildən-ilə kökəlirik, quraşdırılmış çəkimiz tədricən çoxalmağa doğru gedir. Yağ ehtiyatının azalması ilə arıqlamağa çalışırıqsa, diyetə başlayanda, qənaət etmə rejimi işə düşür, əsas metabolizm yavaşlayır, qida daha səmərəli istifadə olunur. Nəticədə quraşdırılmış çəki geri qayıdır.

 

8. Özünüzü ac saxlamayın

Pəhrizdə olanlar “nə baş verir!” effektinin mükəmməl bir nümunəsidir. Bu Toronto Universitetinin alimləri Canet Polivi və Peter Herman tərəfindən araşdırıldı. Araşdırma nəticəsində arıqlayanlarla arıqlamayanlar müqayisə olunurdu, onlara fərqli yeməklər təklif edilirdi. Birinci qrupa iki nəhəng südlü kokteyl verildi və sonra qiymətləndirilməsinin lazım olduğunu düşündükləri, hər hansı bir miqdarda dondurma yeməyə icazə verildi – amma əslində tədqiqatçılar istehlakı ölçdülər. İkinci qrupa yalnız bir balaca kokteyl verildi, üçüncü qrup ac qaldı. Arıqlayanlar arasında nəticələr çox gözlənilən idi: ac qrup çoxlu dondurma yedi, kiçik kokteyl olan qrup daha az yedi, iki kokteylli qrup isə yeməyə demək olar ki, toxunmadı. Arıqlamayanlar arasında nəticələr tam tərs oldu: iki kokteyllə olan qrup ən çox dondurma yedi. “Nə baş verir!” pəhirizi pozduğumdan nəyi gördümsə yeyəcəm.

 

9. Bədəninizə qulaq asın

2010-cu ildə, dünyanın 26 fərqli ölkəsindəki 10 bölgədən qadın və kişilərin (7000+) qrafik şəkillərin qiymətləndirildiyi, bir araşdırmanın nəticələri nəşr olundu. Məlum oldu ki, kişilər (Şərqi Asiya nümayəndələri istisna olmaqla) qadınlardan fərqli olaraq, çox çəkisi olan qadınları cəlbedici sayırlar. Bir çox insan bədəndən narazılığın gözəl hiss olduğunu düşünür, çünki bu onları bədənini daha yaxşı etməyə təşviq edir. Ancaq əslində, vücudumuzu nə qədər az bəyənsək, onun siqnallarını bir o qədər pis eşidirik və buna əhəmiyyət vermirik.

 

10. Daha çox hərəkət edin

Çəki almamaq üçün, nə qədər hərkət etmək lazımdır? Amerika İdman Tibbi Assosiasiyasının verdiyi məlumata görə, arıqlama proqramından sonra kilo almamaq üçün gündə 60 və daha çox dəqiqə fiziki fəaliyyət olmalıdır. Təəssüf ki, bu mövzuda yüksək səviyyədə sübutlarla, kifayət qədər uzun araşdırma hələ mövcud deyil. Çox güman ki, kilo itkisi nə qədər tez olsa, bir o qədər çox vaxt məşqul olmaq lazım olacaq. Heç məşğul olmayanlar əvvəlki çəkilərini təxminən yarım il ərzində bərpa edirlər.

 

Mənbə: gastronom.ru